Quy định và hướng dẫn về phân loại rác thải y tế

Việc xử lý và phân loại rác thải y tế đòi hỏi sự cẩn thận và tuân thủ các quy định. Bài viết này, Thuận Thiên Plastic sẽ giúp bạn tìm hiểu về quy định và hướng dẫn về phân loại rác y tế theo thông tư 20/2021/TT-BYT, giúp bảo vệ môi trường và nâng cao sức khỏe cộng đồng. 

Mục đích và phạm vi áp dụng của Thông tư 20/2021/TT-BYT về quản lý chất thải y tế

Thông tư 20/2021/TT-BYT về quản lý chất thải y tế trong phạm vi khuôn viên cơ sở y tế đã ra đời nhằm mục đích hướng dẫn chi tiết việc phân loại rác thải y tế đúng cách, góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và sức khỏe con người.

Nguyên tắc phân loại rác thải y tế

Theo thông tư 20/2021/TT-BYT quy định rằng rác thải y tế cần thực hiện như sau: 

• Các cơ sở y tế cần thực hiện việc phân loại chất thải y tế ngay tại nơi phát sinh, tức là tại các phòng khám, phòng xét nghiệm, khu điều trị và các khu vực khác trong bệnh viện nơi rác thải được tạo ra. 
• Việc phân loại này phải được thực hiện ngay lập tức, không được hoãn lại hoặc gộp chung với các loại rác thải khác.

Mục tiêu của quy định phân loại rác thải y tế

Mục tiêu là giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm và tác động xấu đến môi trường và sức khỏe con người.

• Phân loại rác y tế lây nhiễm riêng biệt giúp hạn chế nguy cơ lây nhiễm các tác nhân gây bệnh cho cán bộ y tế, người lao động và cộng đồng.
• Phân loại rác thải y tế giúp xử lý từng loại rác thải một cách phù hợp, tránh ô nhiễm môi trường.
• Tái chế và tái sử dụng các loại rác thải y tế có thể, góp phần tiết kiệm tài nguyên và bảo vệ môi trường.
• Phân loại rác y tế giúp giảm khối lượng rác thải nguy hại, từ đó tiết kiệm chi phí xử lý.

Phạm vi áp dụng 

Quy định về phân loại rác thải y tế theo thông tư 20/2021/TT-BYT, áp dụng cho tất cả các cơ sở y tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam, bao gồm:

• Bệnh viện, phòng khám, trạm y tế, cơ sở y tế tư nhân,…
• Cơ sở chuyên sản xuất, kinh doanh dược phẩm, trang thiết bị y tế.
• Cơ sở nghiên cứu khoa học, đào tạo y tế.
• Cơ sở chuyển về xử lý chất thải y tế.

Phân loại rác thải y tế theo Thông tư 20/2021/TT-BYT

Dựa trên Thông tư 20/2021/TT-BYT nguyên tắc cách phân loại rác thải y tế được quy định như sau:

Phân loại theo tính chất nguy hại

Theo tính chất nguy hại rác thải y tế được chia thành 2 loại gồm: Chất thải y tế nguy hại và chất thải y tế không nguy hại.

Chất thải y tế nguy hại

Chất thải y tế nguy hại, bao gồm:

• Chất thải y tế lây nhiễm: Là các loại rác thải bị nhiễm khuẩn từ máu và các chất dịch cơ thể khác, vật liệu từ phòng thí nghiệm, hoặc rác từ bệnh nhân mắc bệnh truyền nhiễm. Loại rác này cần được xử lý cẩn thận để tránh lây lan mầm bệnh.
  • Bông băng, gạc, găng tay dính máu, dịch cơ thể
  • Dụng cụ y tế đã qua sử dụng
  • Vật phẩm, mẫu bệnh phẩm, vi sinh vật gây bệnh,…
• Chất thải y tế không lây nhiễm nguy hại: Chất thải này có thể gây độc hại nếu không được xử lý đúng cách.
  • Chất thải hóa chất: Thuốc thử, dung môi, hóa chất khử trùng, kim loại nặng từ thiết bị y tế như thủy ngân trong nhiệt kế bị vỡ và pin,…
  • Chất thải sinh học nguy hại: Nhau thai, thai nhi, xác động vật thí nghiệm,…
  • Chất thải sắc nhọn: Kim tiêm, kim truyền dịch, dao mổ,…
  • Chất thải chứa hóa chất độc hại: Thuốc hết hạn sử dụng, hóa chất không sử dụng,…
• Chất thải y tế phóng xạ: 
  • Dụng cụ, vật liệu y tế nhiễm phóng xạ: Kim tiêm đồng vị phóng xạ, dụng cụ chẩn đoán hình ảnh,…
  • Nước thải, khí thải, chất thải rắn nhiễm phóng xạ.

Chất thải y tế không nguy hại

Chất thải y tế không nguy hại gồm:

• Chất thải rắn thông thường: Đây là chất thải không chứa yếu tố lây nhiễm và không được xem là nguy hại. 
  • Rác thải sinh hoạt của cán bộ nhân viên y tế, người bệnh, người nhà bệnh nhân.
  • Vỏ chai lọ thuốc không gây hại, giấy, bìa carton,…
• Chất thải lỏng không nguy hại:
  • Nước thải sinh hoạt, nước thải từ rửa dụng cụ y tế.
  • Nước thải từ các hoạt động vệ sinh cơ sở y tế.

Quy định về phân loại màu sắc thùng rác, bao bì, dụng cụ chứa chất thải y tế

Mỗi loại chất thải y tế cần được đựng trong các bao bì, dụng cụ, thiết bị lưu chứa riêng biệt theo quy định của Thông tư, với việc sử dụng mã màu để dễ dàng nhận biết và phân loại.

• Màu vàng: Chất thải y tế nguy hại lây nhiễm.
• Màu đen: Chất thải y tế nguy hại không lây nhiễm.
• Màu xanh lá cây: Chất thải y tế rắn thông thường.
• Màu trắng: Chất thải rắn có khả năng tái chế hoặc tái sử dụng.

Quy định về túi đựng rác thải y tế ký hiệu và tem nhãn rác thải y tế

Chất thải y tế phải được thu gom và lưu chứa một cách an toàn để ngăn chặn rủi ro lây nhiễm. Quy định túi đựng rác thải y tế cần đáp ứng các tiêu chuẩn sau:

• Chắc chắn và kín đáo: Đảm bảo không rò rỉ hoặc phát tán chất thải ra môi trường xung quanh.
• Đánh dấu rõ ràng: Có nhãn hiệu và màu sắc phân biệt, dễ nhận biết loại chất thải và mức độ nguy hiểm.
• Dễ dàng vận chuyển: Thiết kế để thuận tiện trong việc di chuyển từ nơi phát sinh đến nơi xử lý.

Nội dung bắt buộc ghi trên ký hiệu và tem nhãn rác thải y tế:

• Loại chất thải y tế (lây nhiễm, nguy hại không lây nhiễm, phóng xạ, không nguy hại).
• Ký hiệu cảnh báo nguy hiểm phù hợp với từng loại chất thải y tế.
• Tên cơ sở y tế.
• Ngày thu gom rác thải y tế.
• Ghi chú bổ sung (nếu có).

Vị trí dán ký hiệu và tem nhãn trên thùng chứa rác thải y tế:

• Dán trên thân thùng chứa rác thải y tế, dễ nhìn thấy.
• Cố định chắc chắn để không bị bong tróc trong quá trình vận chuyển.

Hướng dẫn phân loại rác thải y tế tại nguồn

Phân loại rác thải y tế ngay tại nơi phát sinh:

• Cán bộ nhân viên y tế phải được tập huấn về cách phân loại rác thải y tế đúng cách.
• Phân loại rác y tế ngay tại nơi phát sinh, không tập trung chung các loại rác thải khác nhau.
• Sử dụng đúng loại thùng chứa rác thải y tế theo quy định.

Sử dụng đúng loại thùng chứa rác thải y tế theo quy định:

• Mỗi loại chất thải y tế phải được đựng trong thùng chứa riêng biệt, có nắp đậy kín.
• Thùng chứa rác thải y tế phải được dán ký hiệu và tem nhãn theo quy định.

Cập nhật kiến thức về phân loại rác thải y tế cho cán bộ nhân viên y tế:

• Cơ sở y tế cần tổ chức tập huấn định kỳ về phân loại rác y tế cho cán bộ nhân viên y tế.
• Cập nhật thông tin mới nhất về quy định phân loại rác thải y tế.

Thời gian lưu trữ và xử lý rác thải y tế

Thời gian lưu trữ chất thải y tế tại cơ sở y tế không được vượt quá thời gian quy định nhằm tránh sự phát triển của vi sinh vật và mùi hôi. Quy định cụ thể về thời gian lưu trữ như sau:

• Chất thải lây nhiễm: Không được lưu trữ quá 72 giờ kể từ thời điểm thu gom đầu tiên.
• Chất thải không lây nhiễm: Có thể lưu trữ lâu hơn nhưng phải đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường và không phát sinh mùi hôi khó chịu.

Xử lý rác thải y tế phải tuân theo các quy trình an toàn và hiệu quả, bao gồm:

• Phân loại: Phân loại chất thải ngay tại nơi phát sinh để tách biệt chất thải lây nhiễm và không lây nhiễm.
• Tiêu hủy: Sử dụng phương pháp tiêu hủy phù hợp như đốt, xử lý hóa học, hoặc các phương pháp khác được chấp thuận để loại bỏ chất thải một cách an toàn.

Đến đây Thuận Thiên Plastic hy vọng đã giúp bạn nắm được quy định và hướng dẫn về phân loại rác thải y tế theo thông tư 20/2021/TT-BYT. Việc phân loại rác y tế cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, cơ sở y tế và cộng đồng để tạo ra một hệ thống quản lý chất thải y tế bền vững và hiệu quả, hướng tới một tương lai khỏe mạnh hơn cho mọi người và môi trường sống của chúng ta.